مدرسه علمیه ریحانه الرسول شلمزار

اعمال روز اوّل ماه شعبان

روزه در روز اول شعبان فضیلت فراوانی دارد و امام صادق (ع) درباره روزه در این روز می‌فرماید:

«هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد، حتماً بهشت بر او واجب می‌شود؛ و هر کس دو روز (از ماه شعبان) را روزه بگیرد خداوند متعال در عالم دنیا در هر روز و هر شب به او نظر می‌کند و نظر خداوند به او تا در بهشت نیز ادامه می‌یابد و هر کس سه روز روزه بگیرد هر روز از بهشت خدا را در عرش خود زیارت می‌کند؛ من صام أول یوم من شعبان وجبت له الجنة و من صام یومین نظر الله إلیه فی کل یوم و لیلة فی دار الدنیا و دام نظره إلیه فی الجنة و من صام ثلاثة أیام زار الله فی عرشه من جنته کل یوم».

(المراقبات، ص ۱۷۷، مفاتیح الجنان؛ فصل دوم. در اعمال ماه شعبان)

رسول خدا (ص) نیز فرمودند: هر کس سه روزِ اوّل ماه شعبان را روزه بگیرد و شب‌هایش را قیام کند و دو رکعت نماز بگزارد که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و یازده مرتبه «قُل هُوَ اللّهُ اَحد» را بخواند، خداوند شرّ اهل آسمان و زمین و شرّ ابلیس و هر سلطه ستمگری را از او برطرف سازد و خداوند گناهان فراوانی را از او می‌آمرزد.

مراقبت از قلب در ماه رجب

آیت الله ملکی تبریزی : «مهم این است انسان مواظب قلبش باشد که زنده با ذکر خدا و با حضور در مقابل او به مراسم بندگی که موجب رضایت اوست مشغول باشد. زیرا مقصود از زنده داشتن شب‌ها زنده نمودن قلب در آن است و زنده بودن قلب نیز فقط با ذکر و فکر است و قلب غافل مانند مرده است. و کسی که مشغول به مکروهاتی که مورد رضایت خدا نیست، باشد، پایین‌تر از مرده است. و کسی که مشغول به محرمات الهی در این شب‌ها باشد، بدتر از کسی است که در غیر این شب‌ها مرتکب حرام می‌شود. و شاید همین کار باعث شود که انسان عاقبت به خیر نشود.

انسان باید تلاش کند که – در حالی که خیال می‌کند شب زنده داری کرده و رستگار شده – از دسته سومی که گفتیم نباشد. زیرا در این صورت از کسانی خواهد بود که خداوند متعال درباره آنها فرموده: «از لحاظ عمل زیانکارترین (بدکارترین) افراد هستند ولی خیال می‌کنند کارهایشان خوب است.» و فکر می‌کنم از گناهان پنهانی خالی نباشی، مثل تأخیر توبه از بعضی گناهان زیرا مشهور این است که سرعت در توبه واجب فوری است و ترک واجب نیز حرام است مانند تزکیه نفس از بعضی از اخلاق که واجب عینی است و ترک آن و مشغول شدن به عبادات مستحبی حرام است و همینطور گناهان دیگری که مانند این دو گناه مخفی و پنهان هستند. خلاصه اینکه انسان باید قبل از فرا رسیدن این شب‌ها و اوقات شریف مواظب خود بوده و بیش از سایر وقت‌ها حال خود را بررسی کند و بکوشد که گناهی در او نباشد تا در تجارت با پروردگار ضرر و زیانی ندیده، نور عبادت کنندگان را از دست نداده و مانند بنده‌ای نباشد که سلطان او را به مجلسش برای هدیه دادن و بزرگداشت او، بلکه برای مأنوس نمودن و مناجات و حال‌های عالی به همراه اولیای بزرگوار خداوند، دعوت نموده و او در این مجلس حاضر شده و در حضور سلطان به مخالفت او بپردازد و در خانه رحمان و آشکارا به عبادت شیطان بپردازد و با این اعمال سزاوار خواری بزرگی شده و به جای به دست آوردن بزرگداشت خدا، ذلت و خواری به دست آورد.

شهید مطهری و ماه رجب

استاد مرتضی مطهری، درباره خاطراتش از ماه رجب می نویسد: ‘ما كه بچه بودیم در منزل خود، انتظار آمدن ماه رجب را می كشیدیم و چند روز مانده به آمدن ماه، همه جا صحبت از این ماه شریف بود. شب اول آن برای مشاهده هلال رجب، در مسجد جمع می شدیم.’ ایشان همچنین درباره انتقال فرهنگ اهتمام به سنت های اسلامی چون احترام به ماه رجب، و استفاده از فرصت های آن، در پیامی انتقادی می فرمایند: ‘این ماه، ماه استغفار و ماه عبادت و روزه است و این سنت ها در میان ما، در حال فراموشی است. بچه های ما كم كم حتی نام ماه های قمری را هم از یاد می برند و نمی توانند آن ها را ذكر كنند، ولی به هر حال تكلیف (بیان سنت های اسلامی) از ما ساقط نمی شود.’